دانلود کتاب مصیبت نامه عطار نیشابوری | لی لی بوک

معرفی کتاب

مصیبت‌نامه ، احتمالاً واپسین کتاب عطار نیشابوری است. مثنوی مصیبت‌نامه در "بحر رمل مسدس محذوف" سروده شده و شامل ۷۵۳۰ بیت است. عطار کتاب مصیبت‌نامه را در ۴۰ مقاله نوشته است که متن آن با توحید الهی آغاز و با ستایش پیامبر اسلام و خلفای راشدین و امام حسن و امام حسین ادامه می‌یابد و پس از آن نیز با موضوعی درباره صفت شعر و چند حکایت پیش می‌رود. حکایت این کتاب، داستان سالکی در جستجوی حقیقت است که از مرحله‌های گوناگون می‌گذرد و از شخصیت‌هایی چون آدم, نوح, ابراهیم, موسی, داوود, عیسی و محمد مصطفی پرسش می‌کند. در هریک از این مقالات که مجموعاً سی و پنج مقاله است شیخ عطار، خطاب سالک را با مضامینی که مناسب مرتبه آن موجود است که طرف خطاب سالک واقع گردیده، آرایش می دهد واین مضامین غالباً از روایات و قصص مذهبی استفاده شده و در افلاک و عناصر و موالید از مقدمات علوم طبیعی (نزد قدما). با این تفاوت که در بیست و هشت مرحله که قبل از مراحل پیغمبران است، هیچ یک از مراتب سالک را به غیر خود مراجعه نداده اند، ولی انبیاء هر چند که مشگل سالک را چنانکه باید حل ننموده اند، با این همه پیغمبری که بعد آمده او را هدایت کرده و گفته اند که حل این مشگل بسته به عنایت پیغمبر آخرالزمان است . گفتگوی سالک با پیغمبران به همین منوال می گذرد تا به عیسی(ع) می رسد. در اینجا گفته عطار شورانگیزتر می شود و جواب روح الله را بسط می دهد و چند نکته مهم از نکات سلوک را در ضمن این جواب می گنجاند، در صورتی که نسبت به دیگران، این روش را معمول نداشته است. همین که سالک به آستان مصطفی و صدر و بدر عالم می رسد، شیخ ما جرعه ای از شراب عشق محمدی می نوشد و سوز و شور دیگری در سخنش پدید می آید و مستی و آتش زبانی آغاز می کند و بسیاری از حقایق توحید و اسرار معرفت را از باطن دریاییش، بر ساحل عبارت فرو می ریزد و از اینجا، درجه اخلاص و صداقت شیخ ما به حضرت سید کاینات(ص) مشهود می گردد و همین جاست که شیخِ دور اندیشِ نکته بین ما، پس از عبور از مراتب خلقت و اطوار آفرینش سر اخلاص بر آستان عبودیت و بندگی شخصی می گذارد که اسرار توحید و عشق الهی را به جهانیان آموخته و تشنگان تفته جگر را از زلال معرفت، سیراب تموده است. در این مقاله، شیخ از زبان معرفت بارِ محمد مصطفی(ص)، اسرار فقر را به سالک می آموزد و او را به طی پنج وادی که از این پس شروع می شود و مراحل سیر انفس است دلالت می نماید. این پنج وادی یا پنج مرحله عبارتند از: «حس، خیال، عقل، دل و جان». طرز گفتار و زمینه سخن شیخ، در این ابواب نیز مانند سابق است با این تفاوت که در شرح دو وادی آخر (دل و جان)، گفتارش بسیار سخت و آتشین می گردد و بسیاری از لطایف تصوف و دقائق عرفان را بیان می کند ودر مقاله چهلم و در شرح وادی جان، کتاب مصیبت نامه خاتمه می یابد و مراتب سیر آفاق و انفسی نیز تمام می شود. این مقامات مراحلی است که هرگاه سالک آنها را طی کند به ححق واصل می گردد و سعه وجودش به جایی می رسد که همه چیز را در خود می بیند. "محمدرضا شفیعی کدکنی" درباره‌ی این کتاب می‌گوید:

«به عنوان کسی که بیش از چهل سال یکی از مشغله های ذهنی‌اش عطار و آثار او بوده است، با اطمینان می توانم بگویم که مصیبت‌نامه، پس از "منطق الطیر"، برجسته ترین اثر عطار است . اگر استحکام پیرنگ سفر مرغان در منطق‌الطیر نبود به آسانی می توانستم بگویم که شاهکار فکری و ژرف‌ترین اثر عطار همین مصیبت‌نامه است . درین منظومه، عطار به جهان هایی از تجربه ی عرفانی دست یافته است که در دیگر آثار او یا نیست یا اگر باشد به این گسترش و ژرفایی خود را نشان نمی‌دهد.»