دانلود کتاب آشنایی با ویتگنشتاین | لی لی بوک

خلاصه کتاب

لودویگ یوزف یوهان ویتگنشتاین، فیلسوف اتریشی قرن بیستم است که باب‌های زیادی را در فلسفهٔ ریاضی، فلسفهٔ زبان، و فلسفهٔ ذهن گشود.

لودویگ ویتگنشتاین متولد ۲۶ آوریل ۱۸۸۹ و هشتمین فرزند خانواده‌ای متمول بود. پدرش، کارل از صاحبان صنعت فولاد اتریش و مادرش، لئوپولدینه عضو خانوادهٔ کالموس بود. او در کلیسای کاتولیک غسل تعمید داده شد ولی بسیاری از اجدادش یهودی بودند که بعضیشان پروتستان شده بودند با این‌حال مادرش کاتولیک بود ولی خانوادۀ یهودی باعث دردسر او در دوران حکومت حزب نازی در اتریش بود.

دوران اولیه زندگی:

او دوران کودکی را تا سال ۱۹۰۳ در خانه درس خواند و چون یونانی بلد نبود در دبیرستان Gymnasium پذیرفته نشد و به دبیرستان رئال‌اسکول در لینتس فرستاده شد، یعنی جایی که آدولف هیتلر تحصیل می‌کرد و در ۱۹۰۵-۱۹۰۴ یعنی زمانی که هر دو ۱۴-۱۵ ساله بودند با او هم مدرسه شد. او در این دوران علاقۀ زیادی به فیزیک داشت و دوست داشت فیزیک را نزد بولتزمان ادامه دهد ولی بولتزمان در سال ۱۹۰۶ خودکشی کرد. در دورهٔ دبیرستان به غیر از کتاب‌های بولتزمان، کتاب اصول مکانیک نوشتهٔ هرتس و کتاب مسائل جنسی و اخلاق نوشتهٔ واینینگر را می‌خواند. در خانوادۀ او تجربۀ خودکشی زیاد به‌چشم می‌خورد و او نیز دوران افسردگی را می‌گذراند، در سال ۱۹۰۴ بزرگ‌ترین برادرش در هاوانا خودکشی می‌کند و در پی آن خبر خودکشی برادر دیگرش در برلین می‌آید، بعدها در سال ۱۹۱۸ در پایان جنگ جهانی اول یک برادر دیگرش هم خودکشی می‌کند.

دوران دانشجویی:

ویتگنشتاین در سال ۱۹۰۶ در رشتۀ مکانیک وارد دانشگاه فنی برلین می‌شود و در سال ۱۹۰۸ برای ادامه تحصیل در رشتهٔ هواپیماسازی به منچستر می‌رود. در دوران تحصیلش در این دانشگاه به علت علاقه به ریاضیات، کتاب‌های اصول ریاضیات اثر برتراند راسل و قوانین اساسی اثر فرگه را می‌خواند و با طرحی برای کتابی فلسفی، به دیدن "فرگه" در "ینا" و "راسل" در "کمبریج" می‌رود. فرگه او را به دانشگاه کمبریج برای تحصیل زیر نظر راسل سفارش می‌کند.

در سال ۱۹۱۱، با ارائه دست‌نوشته‌ها و بحث طولانی که روی آن با راسل انجام می‌دهد، در رشته مبانی منطق و منطق ریاضی کالج ترینیتی قبول می‌شود و در کلاس‌های جی.ای. مور شرکت می‌کند. او همچنین به عضویت فعال انجمن علوم اخلاقی درآمده و دعوت به عضویت در انجمن حواریون می‌شود. در این دوران با دیوید پینزنت آشنا شده و او به بهترین دوست او تبدیل می‌شود. در سال ۱۹۱۳ احساس می‌کند محیط آکادمیک که او را احاطه کرده مانعی برای پرداختن به نظریاتش است بنابراین با دوستش به نروژ می‌رود و در آنجا با کار روی مبانی منطق، یادداشت‌های درباره منطق را، که طرح اولیه از کتاب تراکتاتوس یا رساله منطقی-فلسفی است، به راسل ارائه می‌دهد.

مرگ پدر و جنگ جهانی اول:

با مرگ پدرش در اکتبر سال ۱۹۱۳ او ثروت زیادی به ارث می‌برد و در اسکولدن نروژ شروع به ساخت خانه‌ای ییلاقی برای خود می‌کند، همچنین به طور ناشناس ۱۰۰٬۰۰۰ کرون به شاعران و نویسندگان نیازمند از جمله ریلکه، کوکوشکا و تراکل اهدا می‌کند، همچنین در سال ۱۹۱۴ با آغاز جنگ جهانی اول به طور داوطلب به ارتش اتریش-مجارستان می‌پیندد با انفجار در کارخانه اسلحه سازی محل خدمتش زخمی می‌شود و در سال ۱۹۱۵ به درخواست خودش در توپخانه فعالیت می‌کند و در سال ۱۹۱۶ به خط مقدم جنگ با روسیه اعزام می‌گردد و افتخارات زیادی کسب می‌کند، در این دوران همواره در دفترچه یادداشت‌اش نظریات فلسفی و مذهبی خود را انعکاس می‌دهد و کتاب‌هایی از تولستوی، امرسن و نیچه را مطالعه می‌کند.

اعتقادات مذهبی که در اواخر عمر داشت (با وجود نفی روش مسیحیت)، را نشان تأثیر تولستوی بر افکار و فلسفه او می‌دانند. در سال ۱۹۱۸ در نبرد نزدیکی آزیاگو ایتالیا، نشان افتخار نظامی با شمششیر به او اهدا می‌شود و در ماه ژوئیه همان سال رساله را به زبان آلمانی به پایان می‌رساند؛ ولی در ماه نوامبر به اسارت ایتالیایی‌ها در می‌آید و تا اوت ۱۹۱۹ دوران اسارت را می‌گذراند و متن رساله را برای راسل ارسال می‌کند و در سال ۱۹۲۰ اولین شغل آموزگاریش را در تراترباخ اتریش جنوبی می‌گیرد و در سالهای بعد در هسباخ، پوشبرگ و اوت رتال مشغول می‌شود.

چاپ رساله و بازگشت به کمبریج:

در سال ۱۹۲۱ رساله منطقی-فلسفی او به زبان آلمانی با پیشگفتار راسل در مجله Annalen der Naturphilosophie به چاپ می‌رسد و در سال ۱۹۲۲ ناشر انگلیسی، "کنگ پائول" موافقت می‌کند رساله را به دو زبان آلمانی و انگلیسی چاپ کند و به پیشنهاد "مور" برای نسخه انگلیسی نام Tractatus Logico-Philosophicus را بر می‌گزیند.

او در سال ۱۹۲۶ در پی رفتارش با یکی از شاگردان به دادگاه می‌رود و از آن پس دیگر آموزگاری را کنار می‌گذارد و به باغبانی می‌پردازد، در سال ۱۹۲۷ برنامه منظمی روزهای دوشنبه برای دیدار با اعضای حلقهٔ وین برپا می‌کند و با شنیدن سخنرانی براور در باب مبانی ریاضیات انگیزهٔ کارهای جدید را پیدا می‌کند و در سال ۱۹۲۹ به کمبریج باز می‌گردد و با توجه به رساله درجه دکترا و بورس تحقیقاتی از کمبریج دریافت می‌کند در این دوران فعالیت‌های دانشگاهی را ادامه می‌دهد و دفتر یادداشت‌های آبی و قهوی‌ای با محتوای درس‌هایش و خطاب‌هایی به شاگردان شکل می‌گیرد. تأثیر و فعالیت او در انجمن علوم اخلاقی در این دوران به اندازه‌ای ست که به او می‌گویند انجمن را به انحصار خود درآورده! و او داوطلبانه برای مدتی شرکت در جلسات را قطع می‌کند.

پیوستن اتریش به آلمان:

وی در سال ۱۹۳6-۱۹۳5 با تمام شدن بورس تحقیقاتی‌اش به نروژ باز می‌گردد و اثر مهم دیگر خود پژوهش‌های فلسفی را شروع می‌کند. در سال ۱۹۳۸ که اتریش به آلمان می‌پیوندد از انگلستان درخواست تابعیت می‌کند در این دوران ریشه‌های یهودی وی برایش در آلمان مشکل ساز می‌شود. وی از اتریش می‌رود و در کمبریج دوباره مشغول به تدریس می‌شود. درس‌هایش در این دوره را با نام گفتگوها و درس‌گفتارها در باب زیبایی‌شناسی، روانشناسی و ایمان دینی پس از مرگش منتشر می‌شود.

در ۱۹۳۹ جنگ جهانی دوم آغاز می‌شود و ویتگنشتاین در سالهای بین 1944-1941 در سمت دستیار در بیمارستانی در لندن و معاونت آزمایشگاهی در نیوکاسل کار می‌کند تا دوباره در ماه مارس ۱۹۴۴ به کمبریج باز می‌گردد و به جای مور، ریاست انجمن علوم اخلاقی را به دست می‌گیرد.

دوران پایانی عمر:

در سال ۱۹۴۷ از استادی استعفا می‌دهد و به ایرلند می‌رود و به نوشتن یادداشت‌ها دربارهٔ فلسفهٔ روانشناسی می‌پردازد. در سال ۱۹۴۸ مدت کوتاهی دوباره به انگلستان می‌آید و به نوشتن در باب یقین می‌پردازد، در سال ۱۹۵۰ درباره رنگ‌ها را می‌نویسد و برای آخرین بار به نروژ سفر می‌کند و سپس به علت دچار شدن به سرطان غده پروستات، به خانه دکتر ادوارد بوان در کمبریج نقل مکان می‌کند و در سال ۱۹۵۱ کار بیشتری روی "در باب یقین" را آغاز می‌کند؛ ولی در ۲۹ آوریل همان سال در خانه دکتر بوان از دنیا می‌رود.

کتاب‌شناسی:

• رساله منطقی-فلسفی

این رساله نخستین بار در سال ۱۹۲۱ و به زبان آلمانی با پیشگفتار راسل در مجله Annalen der Naturphilosophie به چاپ رسید. در واقع ویتگنشتاین در طول زندگی‌اش فقط یک کتاب "رساله منطقی-فلسفی" را منتشر ساخت. او از کارهای بعدی‌اش، تا آن حد که به چاپ آنها تن دهد، رضایت حاصل نکرد.

• پژوهش‌های فلسفی

او پس از آن به نقد و رد نظریات اولین اثر خود، "رساله" می‌پردازد. به همین دلیل بسیاری با عناوین "ویتگنشتاین متقدم" و "ویتگنشتاین متاخر" یا "ویتگنشتاین جوان" و "ویتگنشتاین میانسال" از او یاد می‌کنند. آثار متعلق به سالهای ۱۹۳۶ تا ۱۹۴۸ عمدتاً بر یادداشت‌هایی مبتنی است که "پژوهش‌های فلسفی" حاصل آن‌هاست. "پژوهش‌های فلسفی"؛ دو سال پس از مرگ وی، در سال ۱۹۵۳ منتشر شد. به عقیدهٔ صاحب‌نظران، به رغم تفاوت اساسی نظرات او در "رساله" و "پژوهش‌ها" و گسستی که میان دو فلسفه‌اش وجود دارد؛ اما نباید پاره‌ای پیوستگی‌ها در اندیشه او را نادیده گرفت. او در حدود دوازده هزار صفحه دستنوشته و هشت هزار صفحه تایپ شده از خود باقی گذاشت که از آنها به "میراث" یاد می‌شود.

بیشتر نوشته‌های او در دو سال آخر عمرش بر اساس موضوع تفکیک شده و در سه کتاب زیر منتشر شده‌ است:

• در باب یقین

• درباره رنگ‌ها 

• یادداشت‌ها دربارهٔ فلسفهٔ روانشناسی

آثار دیگر او نیز عموماً به صورت یادداشت‌هایی جداگانه است که برخی از آنها دستنوشته‌ها یا تایپ شده‌ای بود که توسط خودش ترتیب بندی نیز شده بود:

• کتاب‌های آبی و قهوه‌ای

• برگه‌ها

• یادداشت‌ها (۱۹۱۶-۱۹۱۴)

آثار ترجمه شده به فارسی:

• درباره رنگ‌ها: لیلی گلستان (مترجم)، بابک احمدی (مقدمه)، ناشر: مرکز

• پژوهشهای فلسفی: فریدون فاطمی (مترجم)، ناشر: مرکز

• رساله منطقی-فلسفی: شمس الدین ادیب سلطانی (مترجم)، ناشر: امیرکبیر

• در باب یقین: مالک حسینی (مترجم)، ناشر: هرمس

• فرهنگ و ارزش: امید مهرگان (مترجم)، هایکی نیمان (گردآورنده)، گئورگ هنریک فون رایت (گردآورنده)، ناشر: گام نو

• برگه‌ها: مالک حسینی (مترجم)، ناشر: هرمس

• درس گفتارهای زیبایی شناسی ویتگنشتاین: امید مهرگان (مترجم)، ناشر: موسسه فرهنگی گسترش هنر

• لودویگ ویتگنشتاین، نامه‌هایی به پائول انگلمان و لودویگ فون فیکر: امید مهرگان (مترجم)، ناشر: فرهنگ کاوش

• یادداشت‌ها (۱۹۱۶-۱۹۱۴): موسی دیباج (مترجم)، مریم حیات شاهی (مترجم)، ناشر: سعاد

• کتاب‌های آبی و قهوه‌ای: ایرج قانونی (مترجم)، ناشر: نی

• کتاب آبی: مالک حسینی (مترجم)، ناشر: هرمس